Muziekgames: een nieuwe start of het definitieve einde?
Tussen de releases van een nieuwe generatie Guitar Hero en Rock Band games door maken we bij 4Gamers even de balans op van vijf jaar muziekgames en de tanende interesse in het genre. Guitar Hero VI: Warriors of Rock en Rock Band 3 introduceren elk op hun manier nieuwigheden, maar zit daar überhaupt nog iemand op te wachten? Zijn de plastieken gitaren en drums weer helemaal terug of is deze generatie muziekgames niet meer dan één van de laatste stuiptrekkingen van een genre dat ondertussen al lang passé is?
Hoe het allemaal is begonnen
Sinds enkele jaren wordt mijn state-of-mind op muziekgebied vooral bepaald door wat mijn spelconsole me voorschotelt. Het zijn de breinen achter de Guitar Hero and Rock Band franchises die met de tracklists die ze op ons loslaten ook mijn mp3 speler zijn gaan domineren.
Natuurlijk hoor je dan puristen zeggen dat dit fundamenteel fout is; het tokkelen op plastic speelgoed staat mijlenver van het leren van the “real thing”, muziekspelletjes oversimplifiëren ritmes, noten en akkoorden en berokkenen zelfs schade aan de toekomst van de muziekindustrie omdat ze jonge mensen een compleet fout beeld geven van wat “echte muziek” is. Niet alleen gewone stervelingen, maar ook enkele iconen uit het wereldje (denk maar aan Green Day, Led Zeppelin, Nickelback) hebben zich in het verleden zelfs ronduit negatief uitgelaten over de games en hun impact op de rockmuziek. De meesten hebben zich (of waren het hun managers?) later bedacht en pikken nu hun graantje mee van de licentie-opbrengsten.
Less = more?
Sinds de release van Guitar Hero op PlayStation 2 in 2005, hebben we al ettelijke games te slikken gekregen die het “Guitar Hero”of “Rock Band” label droegen op console (eerst PS2, later Xbox 360 en PS3). Om precies te zijn zal Rock Band 3, waarvan de release gepland staat voor eind deze maand, nummer achttien zijn. Hieronder even een overzicht voor wie de tel ergens in de buurt van twaalf is kwijtgeraakt.
2006 |
Guitar Hero Guitar Hero II |
|
2007 |
Guitar Hero Encore: Rock The 80s Guitar Hero III: Legends Of Rock |
Rock Band |
2008 |
Guitar Hero: Aerosmith Guitar Hero IV: World Tour |
Rock Band 2 |
2009 |
Guitar Hero: Metallica Guitar Hero: Greatest Hits Guitar Hero V Band Hero Guitar Hero: Van Halen |
The Beatles: Rock Band LEGO Rock Band |
2010 |
Guitar Hero VI: Warriors of Rock |
Green Day: Rock Band Rock Band 3 |
Daarnaast mogen we natuurlijk de grote veelheid aan extra content in beide reeksen niet vergeten. De meeste daarvan is online te downloaden, al werden sommige track packs ook (exclusief) op een disc gebrand, zoals AC/DC Live: Rock Band. Op dit gebied is Rock Band trouwens, ondanks een meer beperkte hoeveelheid van titels in de reeks, de overduidelijke marktleider. In oktober rondde Jimi Hendrix de kaap van de tweeduizend speelbare songs voor Rock Band 2.
Twee totaal verschillende filosofieën…
Deze contradictie vloeit voort uit de verschillende business-modellen die beide reeksen aanhouden. Rock Band heeft zich van meet af aan geprofileerd als een platform eerder dan als een reeks losstaande games. Eén van de pijlers van de franchise is dat elke track, of hij nu uitkomt op disc of als DLC, speelbaar moet zijn in elk spel. Op enkele uitzonderingen na (drie tracks uit de eerste Rock Band game en alle tracks en DLC van The Beatles: Rock Band) heeft Harmonix dit concept nagenoeg perfect kunnen volgen.
Hoewel men bij Activision probeert om de Guitar Hero reeks ook zoveel mogelijk te ondersteunen door (een beperkte hoeveelheid songs van) elke disc exporteerbaar te maken naar harde schijf, is het duidelijk dat releases in de winkelrekken voor hen veel belangrijker zijn dan verkoop via elektronische kanalen. Door deze extra visibiliteit zijn de Guitar Hero games trouwens een stuk toegankelijker en ook bekender bij het brede publiek.
Beide aanpakken hebben pro's en contra's. Enerzijds laat het aanbieden van losse tracks als DLC je toe om een selectie te maken van wat je wil kopen en (vooral) waar je geen centen aan wil spenderen. Wanneer je een spel op disc koopt, leg je je immers neer bij de selectie die de ontwikkelaars voor je hebben gemaakt. Anderzijds is de prijs voor een nieuw spel op disc dat gemiddeld een zeventigtal nummers bevat een pak lager dan evenveel songs los te kopen aan iets minder dan twee euro per stuk...
In de laatste telg van de twee franchises worden beide filosofieën in elk geval consequent doorgezet. Aan de ene kant zien we dat Guitar Hero VI: Warriors Of Rock zelfs de kroon spant tegenover alle voorgaande games in het genre met maar liefst 93 tracks op de disc. Aan de andere kant, met het oog op de release van Rock Band 3, heeft Harmonix al laten weten dat het mogelijk zal worden om de tracks van Rock Band 2 te gaan importeren in hun nieuwe game.
…of niet?
Ondanks de ogenschijnlijke sterke verschillen tussen beide reeksen, houden Harmonix en Activistion elkaars bewegingen bijzonder goed in de gaten. Ondanks de plethora aan rocknummers die het daglicht al zagen op onze aardbol slagen beide ontwikkelaars er bij elke nieuwe generatie in om meerdere identieke nummers te kiezen, een pak meer dan je kan toeschrijven aan statistisch toeval. Op de tracklist van Rock Band 3 prijken bijvoorbeeld meer dan vijftien nummers die ook al speelbaar zijn in een titel van de Guitar Hero franchise. Hetzelfde geldt trouwens voor Guitar Hero VI: Warriors of Rock, en het is zelfs zo dat de twee titels vier identieke matches bevatten.
Naast het gedeeltelijk kopiëren van tracklists durven beide reeksen ook over het muurtje kijken wanneer de andere reeks een alternatief concept in een nieuw spel introduceert. Het was RedOctane/Activision dat in 2008 uitpakte met een muziekgame die volledige rond één band, met name Aerosmith, draaide. Niet veel later kwam de aankondiging van Harmonix dat zij een track pack op de markt zouden brengen rond AC/DC, en enkele maanden verder kregen we ook de aankondiging dat Harmonix een deal had gesloten met Apple Corps rond de licenties op alle tracks van The Beatles.
Pionier of copycat?
Bij sommige experimenten in het genre is het zelfs quasi onmogelijk om de pionier en de copycat uit elkaar te halen. Op 3 november 2009 lanceerden beide giganten een variant op hun game die niet gericht was op rockmuziek of één van haar subgenres, maar op popmuziek. LEGO Rock Band en Band Hero delen met Kung Fu Fighting (Carl Douglas), Let’s Dance (David Bowie), Naïve (The Kooks) en Walking on Sunshine (Katrina & The Waves) trouwens ook vier tracks. Toevallig of niet werden in deze twee games ook respectievelijk een “Super Easy” en een “Beginner” moeilijkheidsgraad gelanceerd…
Ook innovaties op het gebied van hardware worden schaamteloos overgenomen. Met de geboorte van Rock Band werd het concept van muziek spelen als band geïntroduceerd. Naast een gitaar kon je ook gaan rocken als drummer of als zanger. Bij Activision hebben ze niet lang getwijfeld en zijn ze vanaf Guitar Hero IV: World Tour ook meegegaan met deze evolutie. Sindsdien ondersteunen alle muziekgames gitaren, drums en microfoons en is Harmonix 's werelds grootste producent van drumsticks geworden. Met de introductie van het keyboard in Rock Band 3 heeft Activision voorlopig al dan niet bewust de boot gemist, het is nog afwachten of je in één van de volgende telgen van hun franchise ook daarmee aan de slag kan.
Enkele verschillen onder de loep
Op het vlak van gameplay zijn de vernieuwingen die beide reeksen ten opzichte van de allereerste Guitar Hero hebben geïntroduceerd eerder marginaal. In Rock Band games lanceer je Overdrive (niet te verwarren met Starpower) op de drums door een freestyle roffel ten beste te geven op welbepaalde momenten in de song, in Guitar Hero doe je dat door beide cimbalen tegelijk een mep te geven.
Rock Band introduceerde verder nog het concept van gitaarsolo’s, later aangevuld met drumsolo’s. Wanneer in een song een solo gespeeld wordt, verschijnt er een speciale teller die het percentage correct gespeelde noten bijhoudt en die je ook een extra waardering en punten voor een succesvolle solo toebedeelt. Om de basgitaar wat vanuit de achtergrond te halen is de maximale multiplier voor dit soms ondergewaardeerde instrument dankzij het fenomeen “bass groove” niet vier, maar zes in Harmonix’ titels.
De basgitaar interessanter maken heeft Activision dan weer op een meer innovatieve en realistische manier gedaan. De open noten voor de basslijn, geïntroduceerd in Guitar Hero IV: World Tour, zijn wat ons betreft de beste vernieuwing op het gebied van gameplay sinds MusicEngine 1.0. Andere, minder memorabele aanpassingen in de spelervaring bracht Guitar Hero door de introductie van “Band moments” (de notenbalk schiet letterlijk in vuur en vlam wanneer je als band op hoog niveau presteert op de juiste momenten), de zogenaamde “velocity notes” (waarbij je je drumpads harder kan aanslaan voor extra punten) en de Expert+ modus voor drums, waarbij je niet één maar twee pedalen gebruikt om je bassdrums te bedienen.
Innoveren met een goddelijk verhaal en nieuwe uitdagingen…
Ook in de twee nieuwste games is vernieuwing het codewoord, al hebben Activision en Harmonix wel duidelijk andere accenten gelegd. In Guitar Hero VI: Warriors of Rock heeft men voor de allereerste keer een verhaallijn geïntroduceerd die uitgebreider is dan “je start een band en trekt van gig naar gig”. In de zogenaamde Quest mode probeer je, samen met je bandleden, de halfgod van de rock te bevrijden van een mechanisch wezen, The Beast.
Om een nieuwe ster in je band te recruteren moet je een aantal songs uitspelen van diens favoriete genre in een typische setting. Johnny Napalm, de punk-rocker met de mohawk, speel je bijvoorbeeld vrij door een aantal punk songs te gaan spelen in de legendarische CBGB Club in New York. Eens je een band hebt opgebouwd, kan je die sterker maken door bepaalde uitdagingen te verslaan, zo is het bijvoorbeeld mogelijk om de score multiplier van Lars Umlaut op te trekken van vier naar zes. Het verhaal geeft wat meer body aan de game en het recruteren van Gene Simmons van KISS als storyteller was ook een leuke zet. Hoewel vrij oppervlakkig en voorspelbaar, is het verhaal wel een aangename toevoeging, maar of dit je zal motiveren om langer een muziekgame te spelen – laat staan of het je koopgedrag zal beïnvloeden – is natuurlijk maar de vraag.
…of met nieuwe instrumenten, spelmodi en een betere interface
Met Rock Band 3 heeft Harmonix het over een compleet andere boeg gegooid. Na de eerste Rock Band wordt opnieuw resoluut de kaart van de vernieuwing op het vlak van hardware getrokken. We mogen ons niet alleen verwachten aan de introductie van het keyboard als vijfde instrument, maar de overige instrumenten worden daarnaast ook een grondig herdacht met een “Pro” versie. Zo kunnen de drums worden opgewaardeerd met drie cymbalen, terwijl er twee types “Pro”-gitaren op de markt zullen komen waarmee je een spelervaring zou moeten krijgen die nóg dichter tegen The Real Thing zit.
Enerzijds brengt MadCatz een controller met 102 knoppen en zes snaren uit, anderzijds zal Fender een versie van haar Squier, een echte elektrische gitaar, gaan produceren die ook door je Xbox 360, PS3 of Wii zal herkend worden. Harmonix gaat dus voor realisme en maakt zich sterk dat je zal kunnen leren gitaar spelen met hun game. Of dat ook effectief het geval zal zijn, is natuurlijk de vraag, maar voor de non-believers blijven alle bestaande instrumenten en de bekende gameplay-ervaring met vijf frets en een strumbar ook speelbaar in Rock Band 3.
Of het brede publiek hierin zal meegaan, is een groot vraagteken. Wannabe-bands die bij het aanschaffen van de eerste generatie bandgames al ongeveer 200 euro hebben neergeteld om zowel gitaar als drums te kunnen spelen zullen nog eens, en dit keer nog dieper, in hun geldbeugel mogen tasten. Hoewel we nog geen officiële Belgische winkelprijzen gezien hebben, doen prijzen uit Nederlandse en Britse webshops ons vermoeden dat de bundel van Rock Band 3 met het bijhorende keyboard je ongeveer 125 euro lichter zal maken. Drie extra cymbalen op je drums gaan je ongeveer 30 euro kosten – tenzij je all the way wil gaan en ineens wil upgraden naar een draadloze drumset die je om en bij de 130 euro zal betalen, inclusief cymbalen. De MadCatz gitaar die je nodig hebt om de Pro Guitar mode te kunnen spelen lijkt op ongeveer 140 euro te gaan uitkomen. Als je de real deal wil, de Fender Squier, zal je de prijs van een echte elektrische gitaar betalen… want het is een echte elektrische gitaar. Veel geld dus om te investeren in één game, alles samen meer dan wat je hebt neergeteld voor je console…
Naast de hardwarematige update brengt Rock Band 3 meer verscholen, maar misschien wel nog belangrijkere aanpassingen met zich mee in de onderliggende interface. Elke speler krijgt zijn eigen pop-up menuutje om opties aan te passen en het spel te verlaten of midden in een nummer in te springen. Setlists kan je vanaf nu sorteren, opslaan en online delen met vrienden. Je zal al je songs een rating kunnen geven die zal bepalen hoe vaak ze zullen worden gekozen in de gerandomiseerde setlists die je speelt. Deze aanpassingen lijken misschien op het eerste zicht allemaal logische features te zijn wanneer je een applicatie als iTunes gewend bent, maar ze allemaal tegelijk voor de eerste keer in een muziekgame introduceren met een potentiële bibliotheek van meer dan tweeduizend nummers zou wel eens een doorslaggevend voordeel kunnen bieden tegenover de huidige concurrentie.
Wat de toekomst brengen zal
Nog niet zo lang geleden berichtten we over een tegenvallende verkoop van Guitar Hero VI: Warriors of Rock. Of het spel effectief zal floppen of de eindejaarsperiode toch nog voor een boost zal zorgen van de verkoopcijfers is voorlopig nog koffiedik kijken. Of het Rock Band 3 hetzelfde zal vergaan is op dit moment nog moeilijker te voorspellen. Harmonix mag dan wel enkele bijzonder sterke troeven in handen hebben waar de concurrentie nog mijlenver achterloopt, het is nog afwachten of het brede publiek ook daadwerkelijk de nieuwe instrumenten zal aanschaffen of zal struikelen over het prijskaartje dat eraan is verbonden.
Wat een zekerheid lijkt, is dat het plafond op het gebied van plastieken instrumenten bijna is bereikt. Met de acht-delige drumset (4 pads, 3 cymbalen en een pedaal), de elektrische gitaar en controller-in-één van Fender en het keyboard met 24 toetsen zitten we aan de limieten van hoever je kan gaan op het gebied van hardware om een realistische spelervaring te creëren. Als een volgende generatie muziekgames (en wees maar zeker dat die er komt) nog wil slagen, zal ze het moeten gaan doen met innovaties in de gameplay. Gemakkelijker gezegd dan gedaan, want in een genre dat zo gedreven wordt door de beschikbare instrumenten is het een natuurlijke reflex om nieuwe mogelijkheden te introduceren via nog meer gespecialiseerde hardware. Toch is in het verleden al bewezen dat het perfect mogelijk is om met originele ideeën en een goede uitvoering ervan nieuwe functionaliteiten in te bouwen in oude hardware, denk maar aan de open noten voor de basgitaar uit Guitar Hero IV: World Tour. Nieuwe mogelijkheden bedenken voor instrumenten die we nu al allemaal in ons bezit hebben lijkt de sleutel voor toekomstig succes te zijn, in plaats van steeds meer instrumenten te willen toevoegen.
Hoewel het niet evident zal zijn voor Activision en Harmonix om creatief uit de hoek te komen en de muziekgames terug naar hun hoogtepunt uit de jaren 2007 en 2008 te brengen, ze zullen beter moeten doen dan het bedenken van een plastieken trompet of het toevoegen van een extra drumpad om de interesse van hun fanbase opnieuw volledig vast te krijgen. Toch geloven we dat het genre nog niet dood en begraven is, in elk geval niet zolang we ons nog af en toe een echte rocker willen voelen. Through the fire and the flames, we carry on…